Rumunia i Polska organizują pierwszy raz w historii wspólny sezon kulturalny. Zróżnicowany program zaplanowanych wydarzeń oraz intensywnej wymiany kulturalnej przyczynią się do pogłębienia wzajemnych relacji i przyjacielskich więzi łączących od dawna oba kraje.
3 marca 2024 roku po raz pierwszy obchodzimy Dzień Solidarności Polsko-Rumuńskiej. Organizowane w tym okresie wyjątkowe wydarzenia kulturalne w Warszawie i Bukareszcie będą okazją do zaprezentowania programu sezonu szerokiej publiczności.
17 miesięcy niezapomnianych wydarzeń artystycznych
Za przygotowanie i realizację programu Sezonu Kulturalnego Rumunia-Polska 2024-2025 odpowiadają rumuńskie Ministerstwo Kultury i Rumuński Instytut Kultury oraz polskie Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Instytut Adama Mickiewicza, przy wsparciu Instytutu Polskiego w Bukareszcie. Sezon rozpocznie się w czerwcu 2024 r., a zakończy w październiku 2025 r.
Serię znaczących rumuńskich wydarzeń w ramach sezonu rozpocznie wystawa „Nicolae Grigorescu, malarz rumuńskiego etosu” w Muzeum Narodowym w Gdańsku. Retrospektywa dzieł jednego z czołowych malarzy rumuńskiego modernizmu pochodzi ze zbiorów Narodowego Muzeum Sztuki Rumunii w Bukareszcie.
Polski sezon w Rumunii rozpocznie się otwarciem wystawy „Tatry. Wróblewski, Karłowicz, Wyczółkowski” w Muzeum im. Brukenthala w Sybinie. Przygotowana przez Fundację im. A. Wróblewskiego wystawa składa się z prac malarskich, grafik i fotografii, inspirowanych pięknem karpackich pejzaży.
Jednymi z najważniejszych wydarzeń sezonu w Polsce będą wystawy: „Dacja, królestwo złota i srebra” w Muzeum Narodowym w Krakowie oraz „Skarby i rytuały w rumuńskim średniowieczu” w Muzeum Narodowym w Gdańsku, obie organizowane przez Narodowe Muzeum Historii Rumunii, a także wystawa monograficzna Iosifa Király’ego prezentowana w ramach łódzkiego Fotofestiwalu oraz, w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie, panorama sztuki ostatniego stulecia od klasyków awangardy po najważniejszych artystów współczesnych: „Rumuński wiek XX. Kolekcja Ovidiu Șandora”.
Rumuńska publiczność będzie miała wyjątkową okazję zobaczyć w Narodowym Muzeum Sztuki w Bukareszcie prace Tadeusza Kantora z kolekcji Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK, w Muzeum Sztuki w Klużu-Napoce – dzieła Wojciecha Fangora z zasobów Muzeum Narodowego w Gdańsku oraz, w Pałacu Kultury w Jassach – obrazy Jerzego Nowosielskiego ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie.
Sztuki performatywne, film, literatura, muzyka, design i nie tylko
Sezon przyniesie wiele wydarzeń teatralnych – polscy i rumuńscy twórcy wezmą udział w ważnych festiwalach w obu krajach (m.in. FITS – Międzynarodowy Festiwal Teatralny w Sybinie, Festiwal Prapremier w Bydgoszczy). W programie największych wydarzeń filmowych nie zabraknie polskich i rumuńskich produkcji (m.in. Międzynarodowy Festiwal Filmowy Transilvania TIFF i Nowe Horyzonty we Wrocławiu). Polskie wzornictwo poznać będzie można podczas Romanian Design Week, a rumuńskie – w czasie Łódź Design Festival. Fani muzyki również znajdą coś dla siebie. Polscy i rumuńscy instrumentaliści wystąpią m. in. w ramach festiwali: George Enescu Festival, Warszawska Jesień, Gărâna Jazz Festival, Balkanik Festival. Młodszych i starszych czytelników zainteresują wydarzenia literackie z udziałem polskich i rumuńskich autorów – podczas Festiwalu Literatury FILIT w Jassach oraz Międzynarodowych Targów Książki w Krakowie.
Sezon staje się naturalną okazją do nawiązywania nowych kontaktów między polskimi i rumuńskimi instytucjami kultury. Widocznym efektem sezonu będą projekty kulturalne wspólnie realizowane przez artystów z obu krajów (m.in. w dziedzinie tańca współczesnego - przez Polski Teatr Tańca w Poznaniu).
Mamy wspólny język
Identyfikacja wizualna sezonu jest owocem współpracy studentów wydziałów grafiki warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych i bukareszteńskiego Narodowego Uniwersytetu Sztuki UNArte. Efektem kilkumiesięcznej pracy mieszanych ekip młodych grafików, wspieranych przez swoich wykładowców, jest logotyp inspirowany znakami diakrytycznymi, charakterystycznymi dla każdego z języków. Dopełnieniem identyfikacji jest hasło „Mamy wspólny język”, odwołujące się do języka kultury, który pozwala na głębokie poznanie i porozumienie między ludźmi, w różnorodności form, środków wyrazu i tradycji.
Święto polsko-rumuńskiej solidarności
Sezon kulturalny Polska-Rumunia 2024-2025 nieprzypadkowo zapowiadany jest w Warszawie i Bukareszcie w okolicach daty 3 marca. Wspólną decyzją obu krajów tego dnia obchodzimy Dzień Solidarności Polsko-Rumuńskiej, upamiętniając w ten sposób podpisanie w 1921 r. pierwszego sojuszu obronnego. Dokument przypieczętował więzy przyjaźni łączące od dawna oba kraje, a także osobiście, jego przywódców – Józefa Piłsudskiego i rumuńską rodzinę królewską – króla Ferdynanda i jego małżonkę Marię.
Namacalnym dowodem tych relacji było przyjęcie przez Rumunów we wrześniu 1939 r. dziesiątków tysięcy polskich uchodźców, jak również pomoc w ukryciu rezerw polskiego złota i wawelskich arrasów, które znalazły w Rumunii bezpieczne schronienie.
Polacy okazali solidarność Rumunom dotkniętym trzęsieniem ziemi 4 marca 1977 r. budując Szpital im. Marii Skłodowskiej-Curie, do dziś jeden z najważniejszych szpitali dziecięcych w kraju. Dwie dekady później, na fali wydarzeń 1989 roku, członkowie polskiej „Solidarności” organizowali transporty z pomocą dla Rumunów.
Dziś Polska i Rumunia są członkami UE, a polsko-rumuńska solidarność przejawia się w różnych formach współpracy, m. in. w zakresie bezpieczeństwa, w ramach NATO, odgrywając kluczową rolę w kontekście rosyjskiej inwazji na Ukrainę.
29 lutego w Zamku Królewskim w Warszawie wystąpią znamienici rumuńscy artyści: skrzypek Alexandru Tomescu, pianistka Adela Liculescu i sopranistka Alexandra Zamfira. Natomiast 3 marca w Ateneum Rumuńskim w Bukareszcie wystąpi znany pianista jazzowy Leszek Możdżer. W Muzeum Narodowym Chłopa Rumuńskiego w Bukareszcie, od 2 marca będzie również czynna wystawa fotografii Justyny Mielnikiewicz pod tytułem „Były trzy siostry, ale tylko dwie koszule”, reporterska podróż przez wielokulturowość rumuńskiej Bukowiny.