14. edycja Festiwalu Kultury Rumuńskiej przypada 35 lat po przełomowym roku 1989 dla najnowszej historii Europy Środkowo-Wschodniej. Z dzisiejszej perspektywy przyglądamy się tym, którzy mieli odwagę przeciwstawić się uciskowi, podsumowujemy przeszłość i stawiamy pytania o przyszłość Zachodu. Poza refleksją, celebrujemy radość z muzyki, podróży i spotkań z ludźmi, dla których Rumunia jest pasją i zawodem. Jak co roku Kino Pod Baranami gości najbardziej nagradzane, doceniane i oryginalne kino ostatnich lat – Przegląd Nowego Kina Rumuńskiego zawita do Krakowa.
PROGRAM
Środa, 8 maja
13.15–Spotkanie z pisarzem Virgilem Tănase i promocja książki Camus
Goście: Virgil Tănase, Paulina Frankiewicz, Maciej Kałuża. Tłumaczenie: Tomasz Klimkowski.
Spotkanie będzie okazją do dialogu rumuńskiego pisarza z ekspertami od myśli filozoficznej Alberta Camusa: Maciejem Kałużą, doktorem filozofii, wybitnym specjalistą i badaczem francuskiego egzystencjalizmu, założycielem Towarzystwa Alberta Camusa i członkiem rady naukowej „Journal of Camus Studies” oraz Pauliną Frankiewicz, doktorką filozofii Uniwersytetu Łódzkiego, autorką rozprawy poświęconej francuskiemu pisarzowi.
Więcej szczegółow można czytać pod tym linkiem.
Gdzie: Uniwersytet Jagielloński, Collegium Paderevianum 505B, al. Adama Mickiewicza 9
Wydarzenie organizowane we współpracy z Uniwersytetem Jagiellońskim i Wydawnictwem PIW (Państwowy Instytut Wydawniczy).
8 maja– 14 czerwca: Wystawa plenerowa fotografii „Z lotu ptaka. Kościoły warowne w Transylwanii” autorstwa Ionuța Macriego.
Wystawę można obejrzeć na ogrodzeniu kościoła św. Józefa na Rynku Podgórskim (ul. Jana Zamoyskiego 2).
Więcej szczegółów pod tym linkiem.
Czwartek, 9 maja
17.00 – Intelektualista na wygnaniu. Dialog między Virgilem Tănase a Kazimierzem Jurczakiem
Tłumaczenie: Tomasz Klimkowski.
W kontekście 35. rocznicy upadku reżimów komunistycznych w Europie Środkowo-Wschodniej, biografia Camusa, napisana przez politycznego dysydenta Virgila Tănase, stanowi punkt wyjścia do szerszego dialogu na temat emigracji intelektualistów i ich roli w obronie wartości humanistycznych w czasach ideologicznego dryfu.
Przed spotkaniem zostanie pokazany film dokumentalny „Gra ze śmiercią w berka. Operacja Tănase”, reż. Ionuț Teianu.
„Gra ze śmiercią w berka. Operacja Tănase”
Rumunia, 2013 (dokumentalny, 56’)
Opis: W 1982 roku dochodzi do konfrontacji między nowo wybranym prezydentem Francji, François Mitterrandem a rumuńskim dyktatorem Nicolae Ceaușescu z powodu historii szpiegowskiej godnej powieści detektywistycznej. Konflikt ma miejsce podczas zimnej wojny, a bitwa toczona jest za kulisami przez tajne służby obu krajów: DST i Securitate. W styczniu 1982 r. Ceausescu prosi jednego ze swoich agentów o zamordowanie w Paryżu dwóch dysydentów będących obywatelami Francji: pisarzy Virgila Tănase i Paula Gomy’ego. Ale agent Securitate, Matei Haiducu, znany jako Matthieu Forestier, udaje się do francuskich służb DST.
Wydarzenie zorganizowane we współpracy z Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie.
Gdzie: Międzynarodowe Centrum Kultury, Rynek Główny 25
20.00 – Recital w wykonaniu Jarosława Nadrzyckiego (skrzypce) i Joanny Zathey (fortepian)
Rumuński Instytut Kultury w Warszawie zaprasza krakowską publiczność na wyjątkowy recital z utworami George’a Enescu, Henryka Wieniawskiego, Karola Szymanowskiego i Claude’a Debussy’ego. Wystąpią Jarosław Nadrzycki (skrzypce) i Joanna Zathey (fortepian). Jarosław Nadrzycki jest laureatem wielu międzynarodowych konkursów, w tym Konkursu im. George’a Enescu oraz Konkursu im. Henryka Wieniawskiego.
Koncert promujący Międzynarodowy Konkurs im. George’a Enescu. Wydarzenie organizowane we współpracy z Artexim Rumunia.
Gdzie: Aula Florianka (ul. Sereno Fenn’a 15)
Więcej szczegółów pod tym linkiem.
Piątek, 10 maja
20.00– Projekcja filmu Libertate. Reż.Tudor Giurgiu
Inauguracja Przeglądu Nowego Kina Rumuńskiego w Krakowie.
Prelekcja krytyka filmowego Miłosza Stelmacha.
Opis:Sybin, grudzień 1989 roku.Podczasrewolucji, dzięki której obalono system komunistyczny, siedmiogrodzkie miasto staje się miejscem brutalnego ataku na jednostkę milicji, który szybko przekształca się w krwawą konfrontację pomiędzy wojskiem, milicjantami, protestującymi i członkami Securitate. Podczas desperackiej próby wydostania się z oblężenia kapitan policji Viorel zostaje złapany przez wojskowych i wrzucony do pustego basenu wraz z setkami innych więźniów oskarżonych o działalność terrorystyczną.
Więcej szczegółów pod tym linkiem.
Gdzie: Kino Pod Baranami, Rynek Główny 27
Sobota, 11 maja
12.00 – Rumunia. Pasja i zawód
Goście: Martyną Duda i Julia Obrzut.
Prowadzenie: Dorota Filipiak.
Dorota Filipiak, z wykształcenia historyczka, z zamiłowania pisarka, rozmawia z Julią Obrzut i Martyną Dudą o tym, jak Rumunia podbiła ich serca i otworzyła im nową drogę zawodową.
Julia Obrzut– absolwentka polonistyki i rumunistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim, pasjonatka rumuńskich Karpat, zafascynowana tamtejszą kulturą i językiem. Często podróżuje do Rumunii, skąd wraca z inspiracjami do materiałów dydaktycznych oraz opowieściami o rumuńskich mitach, legendach i zwyczajach, którymi dzieli się z publicznością na stronie „Opowieści z Rumunii”. Martyna Duda jest pasjonatką motocykli i podróżowania samochodem. Po krótkich samotnych wakacjach motocyklowych w Rumunii wróciła z jedną myślą – dzielić się swoją pasją i fascynacją nowymi odkryciami z innymi. Kilometr po kilometrze, ProjektRumunia.pl stał się życiowym projektem Martyny.
Gdzie: Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie, ul. Rajska 1 (Sala 53)
18.00 – Projekcja filmu Na Północ. Reż. Mihai Mincan
Opis: Film oparty na prawdziwej historii. Jest rok 1966, rzecz dzieje się na pełnym morzu. Podczas swojej wachty na pokładzie transatlantyckiego statku Joel, religijny marynarz z Filipin, znajduje Dumitru, nielegalnego pasażera z Rumunii, ukrytego pomiędzy kontenerami. Jeżeli Dumitru zobaczą tajwańscy oficerowie dowodzący statkiem, może zostać wyrzucony za burtę. Joel postanawia, że w wyrazie wdzięczności dla Boga ukryje nielegalnego pasażera. Zaczyna się niebezpieczna zabawa w kotka i myszkę. Kiedy członkowie załogi, jego przyjaciele, a nawet sam Bóg zaczynają odwracać się do niego plecami, Joel zdaje sobie sprawę, że musi sam zmierzyć się z brutalnym przeznaczeniem.
Szczegóły dotyczące filmu tutaj.
Gdzie: Kino Pod Baranami, Rynek Główny 27
20.30 – Projekcja filmu Drukowanymi literami. Reż.Radu Jude
Opis: Film zainspirowany prawdziwą historią. Rumunia, 1981 rok. W komunistycznej Rumunii u władzy jest Nicolae Ceaușescu. To on, przy pomocy Narodowej Telewizji, pisze oficjalną historię. Mugur Călinescu, szesnastoletni wyrostek, zapisuje na ścianach inną historię: hasła oporu wobec reżimu pisane kredą, drukowanymi literami. Jego czyny zostały opisane w opasłym tomie akt Securitate, która obserwowała go, zatrzymała, przesłuchiwała i w końcu zniszczyła. Związek tych dwóch historii, sekretnej i publicznej, osobistej i wspólnej, wydobywa postać mało znanego bohatera na światło dzienne 30 lat po upadku komunizmu.
Szczegóły dotyczące filmu tutaj.
Gdzie:Kino Pod Baranami, Rynek Główny 27
Niedziela, 12 maja
12.00 – Z góry widać lepiej. O rumuńskich Karpatach
Goście:Ewa Chwałko i Stanisław Figiel.
Prowadzenie: Dorota Filipiak
Dorota Filipiak zaprasza do dyskusji na najwyższym poziomie! Autorka książki „Rumunia. Pęknięte lustro Europy” (Wydawnictwo Paśny Buriat, 2021), za którą otrzymała nagrodę KOLOS im. Macieja Kuczyńskiego, rozmawia z dr Ewą Chwałko, alpinistką, badaczką i laureatką tej samej nagrody rok później za książkę „Łuk Karpat. 84 dni samotnej wędrówki” (Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu).
Do obu autorek dołączy Stanisław Figiel, ceniony autor literatury podróżniczej i kultowej serii przewodników po Rumunii wydawnictwa Rewasz. Zapraszamy do wspólnej podróży przez łączące nas Karpaty i dyskusji o autentycznej kulturze podróżowania.
Gdzie: Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie, ul. Rajska 1 (Sala 53)
16.00 – Premiera książki Luciana Boi Koniec Zachodu? W stronę jutrzejszego świata (wydanej przez Państwowy Instytut Wydawniczy)
Gość: Bogumił Luft (autor przekładu)
Prowadzenie: Szymon Kloska
Znany w Polsce głównie z prac o Rumunii Lucian Boia tym razem przygląda się przyszłości świata, a konkretnie Zachodu. Pozornie niewielka, złożona z krótkich rozdziałów, niekiedy opatrzonych prowokacyjnymi tytułami, książka „Koniec Zachodu? W stronę jutrzejszego świata” kryje w sobie dalekosiężną myśl i rzadką przenikliwość. Czas zweryfikował niektóre z prognoz zawartych w książce, ale wiele z przedstawionych diagnoz i scenariuszy wciąż wydaje się zaskakująco świeża.
Przekładu na język polski dokonał Bogumił Luft – niezależny publicysta, autor książki „Rumun goni za happy-endem” (Wydawnictwo Czarne), tłumacz, redaktor antologii reportaży „Łacińska wyspa” (Wydawnictwo Fundacji KARTA), w latach 80. redaktor katolickiego pisma „Więź”. Od 1990 r. występuje gościnnie jako ekspert w różnych programach radiowych i telewizyjnych. W latach 1999-2006 był redaktorem, publicystą i komentatorem politycznym w redakcji dziennika „Rzeczpospolita”, którego był również korespondentem w Bukareszcie i Kiszyniowie (2001-2003). Od ponad 40 lat jego domeną jest kultura, historia i sprawy bieżące Rumunii. W latach 1993-1999 pełnił funkcję ambasadora RP w Rumunii, a w latach 2010-2012 w Kiszyniowie.
Gdzie: Compare Bookstore, Pałac Potockich, Rynek Główny 20
Wydarzenie organizowane we współpracy z Państwowym Instytutem Wydawniczym.
18.00 – Projekcja filmu Wyspa.Reż. Anca Damian
Opis: Muzyczna baśń oRobinsonie Crusoe, który jest lekarzem i sam wybiera samotność na wyspie pełnej migrantów, organizacji pozarządowych i strażników. Crusoe ratuje Piętaszka, jedynego ocalałego rozbitka z łodzi nielegalnych uchodźców, apodczas swojej podróży po wyspie spotyka niezwykłe istoty i staje się świadkiem oraz uczestnikiem surrealistycznych wydarzeń. „Wyspa”, poprzez poezję wizualną i szczególnąsymbolikę, mierzy się z bieżącymi sprawami współczesnego świata, w którym każdy szuka swojego raju.
Więcej szczegółów pod tym linkiem.
20.00 – Pokaz rumuńskich krótkich metraży
Pogrzeb kota, reżyseria Ana Maria Comănescu
Wszyscy krewni, reżyseria Alexandra Diaconu
Suruaika, animacja, reżyseria Vlad Ilicevici, Radu C. Pop
Ćwiczenia ze wspólnych wakacji,reżyseria Lara Ionescu
Dwa słowa, trzy kłamstwa, reżyseria Ioachim Stroe
Więcej szczegółów pod tym linkiem.
Gdzie: Kino Pod Baranami, Rynek Główny 27
Ceny biletów kinowych: 28 zł (normalny), 24 zł (ulgowy), 20 zł (senior/klubowy), 100 zł (karnet na 5 seansów)
POZOSTAŁE IMPREZY: WSTĘP WOLNY