Festiwal Kultury Rumuńskiej w Krakowie - 13. edycja

Rumunia w pigułce. Po raz trzynasty w Krakowie zagości święto kultury rumuńskiej. W programie: literatura, sztuki wizualne, perfomans, muzyka, film, historia, warsztaty języka rumuńskiego. Pięć dni pełnych kultury słonecznego kraju nad Dunajem.

2023 to wyjątkowy rok dla rumuńskiej kultury: rok, w którym miasto Timișoara, znane na całym świecie jako miasto rewolucji rumuńskiej z 1989 r., otrzymało tytuł Europejskiej Stolicy Kultury. To również rok, w którym obchodzimy 350-lecie urodzin Dimitriego Cantemira, wyjątkowej osobowości kultury europejskiej XVII-XVIII wieku, uczonego i hospodara Mołdawii. Rumuński Instytut Kultury uczci te dwie okazje poprzez szereg działań włączonych do oficjalnego programu Europejskiej Stolicy Kultury. Naszym celem jest celebracja wieloetnicznego, wielowyznaniowego i innowacyjnego charakteru Timișoary. Podczas festiwalu odbędzie się wyjątkowy koncert muzyki skomponowanej przez Dimitriego Cantemira, a centralne miejsce zajmie literatura – przede wszystkim rumuńska, ale także ta środkowoeuropejska.

PROGRAM

ŚRODA, 10 MAJA

18.00 – Spotkanie z pisarzem Cătălinem Mihuleakiem wokół książki Złota dziewczynka z Jassów

Księgarnia Austeria, ul. Szeroka 6

Goście: Cătălin Mihuleac, Kazimierz Jurczak, tłumacz powieści; spotkanie poprowadzi dziennikarka Georgina Gryboś-Szczepanik

Złota dziewczynka z Jassów (America de peste pogrom)
Przekład: Kazimierz Jurczak, Oficyna Literacka Noir sur Blanc, 2023

Najlepsza powieść europejska 2020 roku wg magazynu literackiego „Transfuge”

Akcja powieści rozgrywa się na dwóch pozornie rozbieżnych planach. Pierwszy, usytuowany w międzywojennej Rumunii, to historia rodziny Oxenbergów, w którą wplecione są fakty znane z dokumentów i tajnych archiwów. Autor nie szczędzi również ostrych komentarzy na temat życia społeczno-politycznego i napięć na tle etnicznym typowych dla tego okresu. I tak burzliwe życie nieuchronnie zmierza do tragicznego końca – koszmarnego czerwcowego dnia w Jassach. Drugi plan jest zbudowany wokół żydowskiej rodziny mieszkającej w Ameryce na przełomie XX i XXI wieku. Bernsteinowie prowadzą dobrze prosperującą firmę specjalizującą się w handlu używanymi rzeczami. Żyją, jakby nie mieli przeszłości, kierują się jedynie pragmatyzmem naszych czasów, w których wszystko – od ubrań po idee, a nawet nostalgię – jest „z drugiej ręki”.

Więcej szczegółów pod tym linkiem. 

20.30 – Projekcja filmu Niepokalana

Kino Pod Baranami, Rynek Główny 27

Niepokalana, Rumunia 2021, 114’

reż. Monica Stan, George Chiper-Lillemark

Akcja toczy się w ośrodku terapii uzależnień od narkotyków. Przebywa w nim młoda dziewczyna, Daria, którą niewinność ratuje przed zalotami innych pacjentów. Jednak specjalne traktowanie ma również wysoką cenę.

Więcej szczegółów pod tym linkiem.

CZWARTEK, 11 MAJA
18.00 – Otwarcie Festiwalu Kultury Rumuńskiej*

Międzynarodowe Centrum Kultury, Rynek Główny 25

*Wstęp za zaproszeniami

- Performans „Krumau Live” w wykonaniu zespołu Psihodrom z Timișoary

- Wernisaż wystawy komiksu pt. „Tour Banat” artystki Soriny Vazeliny. Wystawa czynna do 31 maja. 

Goście: Psihodrom – Cristian Văduva, Octavian Horvath, Sergiu Catană, Alexandru Pascu

Performans Krumau Live był częścią zainaugurowanego w 2020 roku projektu „Cămine în mișcare - Moving Fireplaces”. Powstał na bazie wywiadu udzielonego dziennikarce Nicolecie Mușat przez dziewięćdziesięcioletniego Szwaba. Jego opowieść dotyczyła ucieczki mniejszości niemieckiej z Lenauheim (okręg Timiș) w obawie przed represjami ze strony Sowietów pod koniec II wojny światowej. Na deski teatru przełożył ją Andrei Ursu.

Program „Moving Fireplaces“ korzysta ze wsparcia finansowego Centrum Projektów Timișoara i jest częścią Programu Kulturalnego Timișoara 2023 – Europejska Stolica Kultury.

20.30 – Projekcja filmu Ludzie czynu

Kino Pod Baranami, Rynek Główny 27

Ludzie czynu, Rumunia, Bułgaria 2022, 105’

reż. Paul Negoescu

W wiosce na północnym wschodzie kraju mieszka Ilie, policjant cieszący się względnie łatwym życiem. Jego bierność podczas serii gwałtownych wydarzeń czyni go wspólnikiem zbrodni. W wiosce narasta napięcie, zmuszając głównego bohatera do podjęcia ostatecznej decyzji.

Więcej szczegółow pod tym linkiem.

PIĄTEK, 12 MAJA
12.00 – Prezentacja Słownika powieści środkowo-europejskiej XX wieku*

Goście: Adriana Babeți, koordynatorka publikacji, dr hab. Kazimierz Jurczak prof. UJ, dr Olga Bartosiewicz-Nikolaev

*Wydarzenie dla studentów i wykładowców Zakładu Filologii Rumuńskiej UJ

16.00 – Wielkie powieści małych narodów. Literatura Europy Środkowej

Międzynarodowe Centrum Kultury, Rynek Główny 25

Goście: Adriana Babeți, dr hab. Kazimierz Jurczak prof. UJ, Łukasz Galusek, zastępca dyrektora ds. programowych MCK

Imponujący rozmiarami słownik zawiera opracowanie 256 powieści opublikowanych w Europie Środkowej. Dzieło jest owocem trzydziestoletniej pracy zespołu redakcyjnego koordynowanego przez prof. Adrianę Babeți, pisarkę, eseistkę, dziennikarkę i wykładowczynię Uniwersytetu w Timișoarze. Wśród konsultantów i autorów opracowań znalazło się dwoje wykładowców Uniwersytetu Jagiellońskiego – dr hab. Kazimierz Jurczak, kierownik Zakładu Filologii Rumuńskiej UJ, oraz dr Olga Bartosiewicz-Nicolaev.

Więcej szczegółów pod tym linkiem. 

20.30 – Projekcja filmu Człowiek i pies
Kino Pod Baranami, Rynek Główny 27

Człowiek i pies, Rumunia, Bułgaria, Szwecja, Niemcy, 2022, 108’

reż. Ștefan Constantinescu

Szczyt pandemii i kryzysu wywołanego przez koronawirusa. Doru, główny bohater filmu, decyduje się rzucić pracę w Szwecji i wrócić do Rumunii. Twierdzi, że musi być na chrzcie syna swojego najlepszego przyjaciela, jednak w rzeczywistości ma inny plan. Zamierza potwierdzić swoje przypuszczenia co do niewierności żony. Za towarzysza obiera psa swojej matki.

Więcej szczegółow pod tym linkiem.

SOBOTA, 13 MAJA

11.00 – Rozmowa i pokaz filmów dokumentalnych pt. Tajna mapa Timișoary: ludzie i miejsca (90’)

Międzynarodowe Centrum Kultury, Rynek Główny 25

Goście: Adriana Babeți, pisarka i autorka scenariusza, Alexandru Condrache, koordynator projektu

Kofeina nad brzegiem Begi
Nowe czasy. Mała rewolucja

Dwa 25-minutowe filmy dokumentalne, które poprzez opowieść o kawie próbują przywołać epizody z historii Banatu i jego związku z Europą Środkową. Jednym z bohaterów jest Francesco Illy, mieszkaniec Timișoary i wynalazca współczesnego espresso. Drugą ważną postacią jest Jerzy Franciszek Kulczycki, w którego biografii można znaleźć odniesienia do samego Sobieskiego, broniącego Wiednia przed wojskami osmańskimi, a także do nowego napoju - cappuccino.

Partnerzy wydarzenia: Międzynarodowe Centrum Kultury, Universitatea de Vest Timișoara

Projekt jest częścią Programu Kulturalnego „Timișoara 2023 – Europejska Stolica Kultury" i jest współfinansowany przez Centrum Projektów z Timișoary oraz Casa de Cultură a Municipiului Timișoara (Dom Kultury Miasta Timișoara). 

14.00 – Warsztaty języka rumuńskiego dla dorosłych pt. Być w dziewiątym niebie - Rumuni o emocjach*

Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie, ul. Rajska 1

Prowadzą: Joanna Kornaś-Warwas, tłumaczka i założycielka Szkoły Calitate, oras Ioana Diaconu-Mureșan, tłumaczka i nauczycielka j. rumuńskiego

*Zapisy na jezyk.rumunski@calitate.pl po 1 maja. 

18.30 – Pokaz Rumuńskich Filmów Krótkometrażowych

Kino Pod Baranami, Rynek Główny 27

Smutek / Amar /Kaïmós, reż. Sarra Tsorakidis, 2020, 28’
Historie miłosne zasłyszane w trasie / Prin oraș circulă scurte povești de dragoste, reż. Corina Gabriela Dașoveanu, 2021, 22’
Trofeum młodości / Trofeul tinereții, reż. Răzvan Oprescu, 2019, 15’
Postaw się na moim miejscu / Pune-te în locul meu, animacja, reż. Laura Georgescu Baron, 2022, 6’
Spadek / Moștenirea, reż. Marian Fărcuț, 2022, 14’

20.30 – Projekcja filmu Întregalde

Kino Pod Baranami, Rynek Główny 27

Întregalde, Rumunia, 2021, 104’

reż. Radu Muntean

Troje przyjaciół wyrusza w podróż z pomocą humanitarną dla mieszkańców wsi odciętych od świata. Jadąc górskimi, kamienistymi drogami, we wsi Întregalde spotykają samotnego starca. Chcą pomóc mu dostać się do tartaku, w którym twierdzi, że pracuje. Samochód grzęźnie w środku lasu, a tartak okazuje się być opuszczony. Muszą w nim jednak spędzić nadchodzącą noc wraz z tajemniczym starcem, a ich wzniosłe idee niesienia pomocy stają pod znakiem zapytania.

Więcej szczegółow pod tym linkiem.