Drodzy Czytelnicy!
Od kwietnia do
października zapraszamy na cotygodniowy pokaz najnowszej kolekcji literatury
rumuńskiej po polsku. Pod hasłem “Książka tygodnia” na wybiegu pojawiać się
będą raz w tygodniu kolejne gwiazdy, świeże i pełne werwy, w kreacjach z
wyrafinowanymi dodatkami skrojonych na miarę tego pokazu.
W tym roku w sezonie
wiosna-jesień nosi się książki rumuńskie w rozmiarze mini, midi i maxi: wesołe
i poważne, rozmarzone, kolorowe, monochromatyczne – kombinacje są nieskończone,
a wolność absolutna!
Pokaz czas zacząć!
MISTYK Z REWOLWEREM. CORNELIU ZELEA CODREANU
Autor: Tatiana Niculescu
Przekład: Kazimierz Jurczak
Wydawnictwo Universitas, Kraków, grudzień 2019
Seria „Rumunia dzisiaj”, redaktor: Jakub
Kornhauser
Kim był w rzeczywistości Corneliu Zelea Codreanu zazwyczaj kojarzony z rumuńską odmianą faszyzmu? Tatiana Niculescu próbuje odpowiedzieć na to pytanie, kreśląc duchowo-religijny kontekst biografii Kapitana i w nim doszukując się najważniejszych, mistycznych impulsów dla jego działalności politycznej. Żarliwy wyznawca prawosławia widzący oczyma duszy zjednoczone ponownie chrześcijaństwo, mistyk, w którego żyłach płynęła nie rumuńska, ale słowiańska i germańska krew, niezbyt utalentowany prawnik i mierny mówca, który potrafił stworzyć potężny ruch polityczny i porwać za sobą połowę rumuńskiego społeczeństwa – oto portret Codreanu autorstwa Tatiany Niculescu. Czytelnik otrzymuje również zwięzły, ale niezwykle sugestywny przegląd wydarzeń z szalonych lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku, o których chyba zbyt łatwo zapominamy…
Czy udało nam się wzbudzić waszą ciekawość?
Zapraszamy do lektury
fragmentu książki:
„Na dzień przed rozpoczęciem procesu, 28 marca 1924 roku, aresztowanych zaprowadzono do sali widzeń. W odwiedziny przyszedł również Vernichescu. Może chciał się pokajać, a może przeciwnie, miał nadzieję, że przychodząc z wizytą rozwieje wszelkie wątpliwości? Moţa zaprowadził dawnego towarzysza do sąsiedniego pomieszczenia, jakby chciał mu coś ważnego przekazać i wpakował w niego siedem kul, a mimo to nie pozbawił go życia. Wybuchła panika, słychać było okrzyki przerażenia i wrzaski strażników, którzy szybko otoczyli więźniów i odprowadzili ich do cel. Vernichescu zabrano do szpitala a jego koledzy zaczęli gwizdać hymn „chrześcijańskich studentów Wielkiej Rumunii”. Nieoczekiwany gest Moţy wywołał sensację; w gazetach pojawiły się wielkie tytuły a na rozpoczętym następnego dnia procesie zjawiły się takie tłumy, że siły porządkowe z trudem stawiały czoła ludzkiej ciżbie.” [czytaj dalej tutaj]
Tatiana
Niculescu
Pisarka i publicystka, była szefowa redakcji rumuńskiej
BBC, autorka powieści (Nopţile Patriarhului [Noce Patriarchy],
În Ţara lui Dumnezeu [W kraju Boga]), sztuk
scenicznych (Brâncuşi contra S.U.A. [Brâncuşi przeciwko USA]),
a jednocześnie wybitna przedstawicielka literatury faktu (Spovedanie la
Tanacu [Spowiedź w Tanacu], Cartea Judecătorilor [Księga
Sędziów]). Uznanie przyniosły jej także biografie ważnych postaci
rumuńskiej historii, m.in. króla Michała i królowej Marii. Czerpiąc inspirację
z jej tekstów, Cristian Mungiu stworzył scenariusz do filmu Za wzgórzami,
nagrodzonego na festiwalu w Cannes w 2012 r.
Kazimierz Jurczak (tłumacz książki)
Prof. UJ, dr hab., kierownik Zakładu Filologii Rumuńskiej UJ, wykładowca w
Studium Europy Wschodniej UW, filolog, historyk idei, tłumacz. W latach
1995-2001 Radca Ambasady RP w Bukareszcie, konsul RP. Autor monografii Dylematy zmiany. Pisarze rumuńscy XIX wieku wobec
ideologii zachowawczej, wyd. UJ, 2011, oraz kilkudziesięciu artykułów i studiów
na temat literatury i kultury rumuńskiej oraz związków kulturalnych
polsko-rumuńskich. Tłumaczył książki cenionych pisarzy rumuńskich m.in. takich
jak: Lucian Boia, Norman Manea, Nora Iuga, Leon Volovici.
Co piszą pasjonaci lektur o Mistyku z rewolwerem:
„Tatiana Niculescu przedstawia nam
okoliczności, jakie sprawiły, że Zelea Codreanu zyskał posłuch znacznej części
rumuńskiego społeczeństwa i dzięki sprawnemu połączeniu narodowo-religijnej
retoryki z bezwzględnością działań wymierzonych w demokratyczne państwo
rumuńskie uzurpował sobie prawo do decydowania o jego losach. Ale próbuje
również uzupełnić ten portret – dość dokładnie, jak się zdaje, opisany na
kartach opracowań historyków – o wymiar znacznie bardziej subiektywny,
zbliżając się do swobodnej poetyki eseju.
Autorka podkreślała zresztą w wywiadach, że jej zadaniem
było „opowiedzenie o życiu pewnego człowieka”, a nie tworzenie
historiozoficznych syntez. [...]
To pierwsza książka o Corneliu Zelei Codreanu w tak mocny sposób
akcentująca rolę środowiska, z jakiego wyrósł, analizująca wpływ ojca,
Codreanu-seniora, na poczynania syna, zagłębiająca się wquasi-mistyczne fascynacje, jakim poddawał się przez długi
czas swojej działalności.
Niezwykle cenna jest zmiana perspektywy, z jakiej autorka patrzy na swojego
bohatera. Dzięki temu zamiast asystować przy kreśleniu wielkiego fresku
historycznego, możemy znaleźć się w środku wydarzeń. Zamiast historii przez
wielkie H – mamy zaglądanie pod podszewkę politycznych wyborów. […]
Książkę Niculescu należałoby raczej
czytać osobno, a nie tylko jako głos w dyskusji na wciąż żywy, jak się okazuje,
i bulwersujący opinię publiczną tematrumuńskiego
faszyzmu lat trzydziestych XX wieku. Przede wszystkim jest to bowiem próba – udana, co warto podkreślić –
zrozumienia fenomenu pozującego na hollywoodzką gwiazdę religijnego fanatyka o
„charyzmatycznym magnetyzmie” i – by dopełnić paradoksalną figurę Codreanu – o
słowiańskich, w tym polskich, korzeniach.”
[Jakub Kornhauser, autor posłowia]
Polecamy materiał wideo z udziałem pisarki Tatiany Niculescu, przygotowany specjalnie dla polskich czytelników.
Zapraszamy na stronę
wydawnictwa Universitas
oraz na FB Rumuńskiego Instytutu Kultury w Warszawie
