Spektakl Gianiny Cărbunariu, wyprodukowany przez Teatr Współczesny w Szczecinie przy wsparciu Rumuńskiego Instytutu Kultury w Warszawie i który miał premierę w grudniu 2023 roku, został wyselekccjonowany do 44. edycji Warszawskich Spotkań Teatralnych.
Przedstawienie będzie można zobaczyć 31 maja w dwóch kolejnych pokazach o godz. 18:00 i 21:00.
Po spektaklu o godz. 21:00 odbędzie się dyskusja zespołu twórczego z publicznością, w tym z reżyserką.
Warszawskie Spotkania Teatralne to wieloletni festiwal, jedno z najbardziej prestiżowych polskich wydarzeń teatralnych, który co roku wiosną prezentuje selekcję spektakli z poprzedniego roku. Pierwsza edycja odbyła się w 1965 roku.
Bilety można kupić na stronie wydarzenia: https://warszawskie.org/spektakle/opowiesci-babc-szeptane-corkom-przez-matki
Dramatopisarka i reżyserka Gianina Cărbunariu została zaproszona przez dyrektora artystycznego Teatru Współczesnego Jakuba Skrzywanka do stworzenia spektaklu inspirowanego aktualnym problemem społecznym.
Punktem wyjścia spektaklu rumuńskiej dramatopisarki jest dekret nr 770 z 1 października 1966, wydany w komunistycznej Rumunii, który ograniczył prawo do usuwania ciąży i wprowadził wówczas jedną z najbardziej restrykcyjnych polityk kontroli urodzeń w bloku krajów komunistycznych. Czas, jaki upłynął od wejścia w życie dekretu, pozwala na analizę konsekwencji jego uchwalenia w skali całego społeczeństwa.
Spektakl napisany przez Gianinę Cărbunariu opiera się na pogłębionej dokumentacji (wywiady, publikacje, statystyki), ale także na wywiadach przeprowadzonych w Rumunii i w Polsce oraz na opowieściach zespołu artystycznego.
Gianina Cărbunariu to dramatopisarka i reżyserka teatralna, urodzona w 1977 r. Wyrazista osobowość światowej sceny teatralnej, współzałożycielka grupy dramAcum popularyzującej niezależną twórczość młodych rumuńskich autorów. Sławę zyskała dzięki zaangażowanym społecznie sztukom Stop the Tempo! i Kebab. W swoich dziełach reaguje na palące problemy, m.in. w De vânzare (‘Na sprzedaż’), Mihaela, tigrul din orașul nostru(‘Mihaela, tygrysica z naszego miasta’), Tipografic Majuscul (‘Typografia Majuskuły’), Oameni obișnuiți (‘Zwyczajni ludzie’).
Teatr Gianiny Cărbunariu jest mocny, przenikliwy i zbuntowany, odrzuca on ideologiczny i estetyczny konserwatyzm. Reżyserka współpracuje z ważnymi teatrami i festiwalami w Rumunii i za granicą, jej sztuki są tłumaczone, wystawiane i grane w ponad piętnastu językach. Otrzymała liczne nagrody za oryginalność reżyserską, w tym w 2014 roku Nagrodę Uniter (Unii Teatrów Rumuńskich) za najlepsze przedstawienie pt. De vânzare (‘Na sprzedaż’), którego koproducentami były Teatr Odeon w Bukareszcie i Państwowy Teatr w Hamburgu. Gianina Cărbunariu pojawiła się dwukrotnie w oficjalnej selekcji Festiwalu w Awinionie: w 2014 roku jako autorka i reżyserka spektaklu Solitaritate, koprodukcji Teatru Narodowego im. Radu Stanki w Sybinie, Festiwalu w Awinionie oraz Teatru Narodowego w Brukseli oraz w 2016 roku jako autorka sztuki Tigru wyprodukowanej przez Royal Dramatic w Sztokholmie i szwedzką firmę Jupither & Josephsson.
Jesienią 2019 roku Francja przyznała jej Order Kawalera Sztuki i Literatury. Od 2018 roku kieruje Teatrem Tineretului w Piatra Neamț. Swoje sztuki zazwyczaj sama reżyseruje. Jak mówi: „Kiedy inscenizuję własne teksty, mam dużo swobody, tekst staje się częścią procesu i podczas prób może być dostosowywany i zmieniany”. W języku polskim wydano dwie sztuki rumuńskiej dramatopisarki: mady.baby.edu (w tomie: „Sześć minut rumuńskiego teatru. Antologia współczesnych sztuk”, Wyd. Panga Pank, Kraków 2008, przekład Joanna Kornaś-Warwas) oraz Stop the Tempo!(czasopismo „Dialog”, numer 6/2005, przekład Radosława Janowska-Lascar). Tekst mady.baby.edu pojawił się również w „Dialogu” w numerze 2/2007. W 2011 roku Gianina Cărbunariu była obecna jako dramatopisarka i reżyserka na dwóch polskich festiwalach: „Dialog” we Wrocławiu ze spektaklem 20/20 w wykonaniu Studia Yorick z Târgu Mureș oraz „Demoludy” w Olsztynie ze spektaklem Sado-maso blues bar w wykonaniu Teatru Mic z Bukaresztu.
W 2012 roku reżyserka wróciła do Polski ze sztuką X mm din Y km, produkcją zespołu ColectivA z Klużu-Napoki, przedstawioną w Warszawie w ramach Przeglądu „Rumuńscy Reżyserzy w TR Warszawa”. Edycja Festiwalu „Konfrontacje” w Lublinie z 2014 roku była okazją do obejrzenia spektaklu Typografia Majuskuły w reżyserii Gianiny Cărbunariu i w wykonaniu aktorów Teatru Odeon w Bukareszcie oraz spektaklu …nie czekajcie – koprodukcji Teatru im. J. Szaniawskiego w Wałbrzychu i Centrum Kultury w Lublinie wyreżyserowanej przez Roberta Zawadzkiego na podstawie tekstu Kebab.
Z kolei sztuka Stop the Tempo! w przekładzie Radosławy Janowskiej-Lascar została wystawiona w 2015 roku w Teatrze im. H. Modrzejewskiej w Legnicy w reżyserii Jarosława Tumidajskiego i jest grana do dzisiaj.
W 2020 roku rumuński reżyser Radu Jude nakręcił film pt. „Typografia Majuskuły” według scenariusza napisanego razem z Gianiną Cărbunariu. Film miał swoją premierę w ramach 70-tej edycji Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Berlinie.
W 2023 r. Gianina Cărbunariu wzięła udział w sopockiej debacie podczas organizowanej przez Instytut Francuski w ponad 100 miejscach na całym świecie „Nocy Idei”.
Foto: Piotr Nykowski